فلسفه برای کودکان

فلسفه برای کودکان و نوجوانان ترجمه philosophy for children است. از آنجا که طبق تعریف یونسکو «children» به افرادی اطلاق می شود که زیر 18 سال اند ، از اینرو سعی کرده اند در نوشته ها آن را«فلسفه برای کودکان و نوجوانان» ترجمه کنند . این برنامه در دانشگاه ایالتی مونتکلیر در نیوجرسی توسط پروفسور متیو لیپمن شکل گرفت .

هم اکنون حدود 100 کشور در حال اجرای این برنامه هستند ، که حدود 30 کشور از کشورهای پیشرفته به طور جدی آن را وارد نظام آموزش و پرورش ساخته اند ، و در حدود 70 کشور نیز به طور آزمایشی این برنامه را تجربه می کنند .

طرح های این برنامه

این برنامه طرحی برای آموزش تفکر در مدارس ارائه می کند . طرحی که شامل کتابها و برنامه های خاصی برای هدایت کلاس است . هر کتاب درسی دارای یک کتاب راهنما برای معلم است . معلمان بعد از تعلیم دیدن در مراکز ویژه تربیت معلم آمادگی لازم را برای اجرای این طرح در کلاسها به دست می آورند . در اینجا نقش معلم با سیستم آموزشی رایج متفاوت است و معلم دیگر نقش حاکم مطلق کلاس را ندارد .

شکل کلاس ها نیز به کلی با توجه به هدف این برنامه تغییر می کند و به صورت حلقه ی کندوکاو (Community of Inqyiry) یا انجمن تحقیق در می آید که در آن کودکان به دنبال کشف حقایق مناسب با خودشان همیشه در حال کندوکاو مشترک هستند .  P4C به عنوان آخرین دستاورد پارادایم تأملی که ریشه اش در آثار جان دیویی ، لیو ویگوتسکی و برخی از فلاسفه دیگر است شامل چند عنصر جدید یا تغییر یافته است که عبارتند از« حلقه کندوکاو» ، « کتاب های درسی داستان » و « معلمان تغییر نقش داده » .

اهداف برنامه

هدف اصلاح وضعیت آموزش تفکر در تعلیم و تربیت است . تقویت تفکر انتقادی ، تفکر خلاق ، تفکر مراقبتی/ مسئولانه (Caring) و تفکر جمعی از ابتدای دوران کودکی ، یکی از اهداف اصلی این برنامه است . متناظرا داوری خوب ، ابداعات خلاقانه ، توجه مسئولانه به محیط و اطرافیان و نیز توانایی انجام فعالیت و تفکر جمعی ویژگی هایی هستند که این برنامه در پی تقویت این ویژکی ها در افراد است و چون بر آن است که دوران بالا تر از کودکی برای آموزش این مهارتها دیر است این آموزش را از کودکی شروع میکند . آموزش مهارتهای فکری اعم از استدلال ، داوری نهایتا تربیت شهروندانی معقول ، خودآگاه ، دقیق ، مسئولیت پذیر اخلاقی ، اجتماعی ، منتقد ، خود- انتقاد ، محقق در این برنامه پیگیری میشود.

تفکر یا تفلسف

اگر چه عنوان رایج این برنامه ، فلسفه برای کودکان و نوجوانان است ، اما هدف این برنامه آموزش فلسفه به معنای رایج کلمه به کودکان و نوجوانان نیست ، این برنامه نمی خواهد به کودکان فلسفه ی هگل یا کانت یاد دهد ، آنچه این برنامه می خواهد به افراد یاد دهد تقریبا این است که به سخنان و نظرات دیگران خوب گوش فرا دهند، در شنیده هایشان دقت کنند ، آنها را ارزیابی و سبک سنگین کنند ، بهترین اندیشه ها را انتخاب کنند، نه اینکه کور کورانه تابع بی چون و چرای هیجانات ، مدها ، رسوم و عقاید جوامع یا مثلا خانواده ی خود باشند . این همان چیزی است که در فرهنگ و دین ما هم بسیار ارج نهاده شده است . و حتی در کتاب مقدس ما ، قرآن کریم ، برای مردمی که این گونه عمل می کنند بشارت داده شده است .